ΠΛΑΝΟ

Τα είδη των πλάνων χωρίζονται ανάλογα είτε με τον τρόπο που τα αντικείμενα τοποθετούνται στο κάδρο είτε με τη θέση ή την κίνηση της κάμερας.

1. ΜΕ ΤΟ ΚΑΔΡΟ

VERY LONG SHOT (VLS)/ PLAN TRÈS GENERAL

Εικόνα: Το αντικείμενο κινηματογραφείται σε πολύ μεγάλη απόσταση, είναι τόσο απομακρυσμένο που σχεδόν δεν φαίνεται.

Σκοπός: Χρησιμοποιείται στην αρχή μιας δράσης, ως εισαγωγή (establishing shot) ή όταν αλλάζει η σκηνή. Αναδεικνύει τον περιβάλλοντα χώρο ώστε το κοινό να αντιληφθεί σε ποιο σκηνικό χώρο θα τοποθετηθεί η δράση αλλά και τα στοιχεία που τον αποτελούν. Κατάλληλο συνήθως για τοπίο, πόλεις κ.α.

Screenshot (16)

LONG SHOT (LS)/ FULL SHOT (FS)/PLAN GENERAL

Εικόνα: Είναι τραβηγμένο από μακρινή απόσταση και περιλαμβάνει πολλά στοιχεία. Συνήθως, ο χαρακτήρας απεικονίζεται στο κάδρο ολόκληρος, από τις μύτες των ποδιών μέχρι και τα μαλλιά του.

Σκοπός: Ο ήρωας τοποθετείται μέσα στο κάδρο και ο θεατής μπορεί να αντλήσει βασικές πληροφορίες για την ταυτότητα του. Δημιουργεί  καμιά φορά μια δραματικότητα, λυρική και επική,  εκφράζοντας  τη μοναξιά, την αδυναμία ακόμη και το χιούμορ.

LONG SHOT

AS)/PLAN AMERICAIN

Εικόνα: Το σώμα του ήρωα απεικονίζεται από τα γόνατα και πάνω.

Σκοπός: Επιτυγχάνεται συνήθως η ισορροπία ανάμεσα στην κινηματογραφούμενη φιγούρα και το περιβάλλον.

AMERICAN SHOT

MEDIUM SHOT (MS)/ PLAN MOYEN RAPPROCHE

Εικόνα: Το κάδρο είναι πιο ανοιχτό από τα κοντινό. Στη διάρκεια αυτής της λήψης ο ήρωας «καδράρεται» από τη μέση και πάνω.

Σκοπός: Είναι η πιο συνηθισμένη λήψη σε σκηνές διαλόγου. Ο θεατής μπορεί να διαβάζει περισσότερο στοιχεία από το σώμα του ήρωα, όπως χειρονομίες, κινήσεις κ.α.

MEDIEUM SHOT

MEDIUM CLOSEUP (MCU)/ PREMIER PLAN

Εικόνα: Ο ήρωας απεικονίζεται από το στήθος και πάνω.

Σκοπός: Το πρόσωπα του ήρωα αρχίζει να φαίνεται πιο καθαρά χωρίς να χρειάζεται η κάμερα να πλησιάσει υπερβολικά.

MEDIUM CLOSE UP

CLOSE-UP (CU)/GROS PLAN

Εικόνα: Στο κάδρο κυριαρχεί το αντικείμενο που κινηματογραφείται. Αν είναι κάποιος χαρακτήρας, το πρόσωπο του γεμίζει το κάδρο.

CLOSE UPΣκοπός: Αποκαλείται και γεωγραφία του προσώπου αφού διάβαζοντας το, αποκαλύπτεται η συναισθηματική κατάσταση του ήρωα.

EXTREME CLOSE-UP (ECU)/DETAIL

Εικόνα: Το κάδρο εστιάζει στη λεπτομέρεια ενός αντικείμενο ή προσώπου.

Σκοπός: Απομονώνει μια λεπτομέρεια και μεγεθύνει ένα μικροσκοπικό στοιχείο που μπορεί να έχει σημαντικό ρόλο στη δράση προοικονομώντας κατά κάποιο τρόπο τη σημασία του.

CLOSE UP 1

2. ΜΕ ΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ

PAN SHOT/TITL SHOT

Κίνηση: Η κάμερα βρίσκεται πάνω στον τρίποδα και περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της (οριζόντιο ή κάθετο) χωρίς όμως να μετακινηθεί από τη θέση της. Όταν η κίνηση γίνεται από πάνω προς τα κάτω ή από κάτω προς τα πάνω ακολουθώντας για παράδειγμα το σώμα του χαρακτήρα από τα παπούτσια του μέχρι το κεφάλι ονομάζεται βέρτικαλ pan.

Στόχος: Ο ρόλος του είναι περισσότερο περιγραφικός και υποκειμενικός. Η κάμερα είτε εξερευνά, συνήθως μέσα από το βλέμμα του ήρωα, το χώρο δίνοντας μας πληροφορίες για τα στοιχεία που τον απαρτίζουν. Για παράδειγμα, όταν ο ήρωας μετά από σκληρή προσπάθεια, βρέθηκε τελικά στην κορυφή ενός βουνού και κοιτάζει το τοπίο γύρω του, η κάμερα μας αποκαλύπτει αυτό που βλέπει («υποκειμενικό» πλάνο), με κίνηση είτε από δεξιά προς τα αριστερά, είτε αντίστροφα, αναλόγα με την κίνηση του κεφαλιού του ήρωα. Αρκετές φορές, τα πανοραμίκ έχουν και ένα εκφραστικό ρόλο, αφού μπορεί να εισάγουν ένα απροσδόκητο στοιχείο στην δράση, με τραγικό ή κωμικό αποτέλεσμα.

KINHSH KAMERAS

TRAVELLING

Κίνηση: 

Η κάμερα βρίσκεται σε ράγες και πλησιάζει ή απομακρύνεται από κάποιο αντικείμενο διατηρώντας σταθερή την οπτική γωνία του άξονα και του άξονα της μετακίνησης. Το τραβελλινγκ πραγματοποιείται με ειδικό καρότσι ή με κίνηση του οπερατέρ που κρατά την κάμερα στα χέρια, ή ακόμα και μέσα από αυτοκίνητο, όταν χρειάζεται να φανεί κάποιος που βαδίζει ή τρέχει στο πεζοδρόμιο (λέγεται και  dolly shot)

Είδη και Στόχος:

Τράβελινγκ βέρτικαλ: Η κάμερα μετακινείται με την βοήθεια dolly (κινούμενη πλατφόρμα) ή γερανού κατακόρυφα, σχεδόν σε ελεύθερη πτώση και  ο θεατής παρακολουθεί συνήθως την κίνηση ενός προσώπου που ανεβαίνει.

Τραβελινγκ λατεράλ: Η μηχανή κινείται πλάγια (τράβελλινγκ λατεράλ), με στόχο να περιγράψει μα κατάσταση, δράση ή χώρο. Το πιο γνωστό τράβελλινγκ λατεράλ στην ιστορία του κινηματογράφου, θεωρείται αυτό που έκανε ο Ζαν Λυκ Γκοντάρ στην ταινία του «Weekend» (1967), δείχνοντας ένα τεράστιο μποτιλιάρισμα χιλιάδων αυτοκινήτων, μετά από κάποιο θανατηφόρο δυστύχημα (βλ. παρακάτω εικόνα).

Παράλληλο τράβελινγκ: Η κάμερα παρακολουθεί μια κίνηση, ενός αντικειμένου η ενός ηθοποιού, κινούμενη παράλληλα.

Κίνηση προς τα μπρος: Η κάμερα μετακινείται μπροστά, πλησιάζοντας ένα αντικείμενο. Η κάμερα συνήθως στο «τράβελινγκ μπροστά» πλησιάζει αργά ή γρήγορα ένα ανθρώπινο πρόσωπο, ξεκινώντας από ένα γενικό (αδιάφορο ψυχολογικά) πλάνο και καταλήγοντας σ’ ένα γκρο (φορτισμένο ψυχολογικά) πλάνο. Η σκηνοθεσία με τον τρόπο αυτό γίνεται «αναλυτική», ο χώρος εξαφανίζεται και αναδεικνύεται το πρόσωπο και η ψυχολογική του κατάσταση (εντύπωση, συναίσθημα, επιθυμία, βίαιες και ξαφνικές ιδέες) αυξάνοντας έτσι την ένταση στην ψυχή των θεατών. Το πιο συχνό travelling!

Κίνηση προς τα πίσω:  Όταν η κάμερα απομακρύνεται από το αντικείμενο, η σκηνοθεσία γίνεται συνθετική (από κοντινό πλάνο σε γενικό μειώνοντας προοδευτικά την ένταση). Η οπτική γωνία μεγαλώνει δημιουργώντας συναισθήματα μοναξιάς, κατάπτωσης, ανικανότητας, θανάτου κλπ. Στην ταινία «Χόρεψε μόνο ένα καλοκαίρι», το τράβελλινγκ πίσω σ’ένα αγόρι που στέκεται απελπισμένο από τον θάνατο της κοπέλας που αγαπούσε, μας μεταδίδει με τον πιο γλαφυρό τρόπο, αυτήν ακριβώς την απελπισία και την θλίψη του αγοριού.

Screenshot (24)

GROU

Η κίνηση που κάνει η μηχανή λήψης (διαγώνια, κατακόρυφη, κ.α) όταν είναι τοποθετημένη σε γερανό (για να μπορεί να σηκώνεται ψηλά).

3. ΜΕ ΤΗ ΘΕΣΗ

POINT-OF-VIEW SHOT (POV)

Η κάμερα δείχνει αυτό που βλέπει ο χαρακτήρας.

Screenshot (25)

LOW-ANGLE SHOT

Θέση: Η κάμερα που βρίσκεται πιο χαμηλά από την ευθεία του ματιού με γωνιά προς τα πάνω. Στόχος: Χρησιμοποιείται συνήθως για τονίσει το μέγεθος του αντικειμένου, να εξιδανικεύσει το χαρακτήρα προσδίδοντας κύρος και επιβολή.

HIGH-ANGLE SHOT

Η κάμερα βρίσκεται ψηλότερα από την ευθεία του ματιού με γωνία προς τα κάτω.

OVER THE SHOULDER (OS)

Θέση: Το πλάνο αυτό χρησιμοποιείται συνήθως για να καλύψει το διάλογο μεταξύ δύο χαρακτήρων. Στόχος: Η κάμερα εστιάζει στον ένα χαρακτήρα ενώ ταυτόχρονα βλέπουμε και ένα τμήμα του άλλου χαρακτήρα, συνήθως τον ώμο του.

REVERSE-ANGLE SHOT

Διαφέρει από το προηγούμενο κατά 180 μοίρες. Από την αντίθετη πλευρά.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1η

Το freeze frame αποτελεί μια από τις πιο συχνές και αποτελεσματικές μεθόδους φιλμικής ανάγνωσης. Αν επιθυμείτε να γνωρίσουν οι μαθητές τους κεντρικούς χαρακτήρες του προς μελέτη αποσπάσματος δεν έχετε παρά να πατήσετε pause στο επιθυμητό δευτερόλεπτο και να προχωρήσετε με ερωτήσεις όπως:

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑ ΤΑΞΗΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑ ΟΜΑΔΕΣΣΤΟΧΟΣ
1.Πως η γλώσσα του σώματος και οι εκφράσεις τους αποκαλύπτουν τα συναισθήματα των ατόμων και την μεταξύ σχέση τους;1. Με ποιο χαρακτήρα ταυτίζεστε περισσότερο;Χαρακτήρες
Μπορείς να κατασκευάσεις μια αφήγηση για αυτή τη στιγμή βασισμένη στις λεπτομέρειες της εικόνας; Διευκρίνισε και εξήγησε τα σημεία.Σενάριο
1.Που πιστεύετε ότι είναι τοποθετημένη η κάμερα;
2. Γιατί το σκηνικό είναι διακοσμημένο με αυτό τον τρόπο;
3. Γιατί οι χαρακτήρες είναι σε αυτές τις θέσεις;
Εκτυπώστε το κάδρο μέσω της επιλογής PrtScn και σχεδιάστε τη θέση της κάμερας; Τι αποτέλεσμα έχει η επιλογή αυτή;Κάδρο

FILM VAULT LIST

COLLECTIONS

European Films For Innovative Audience / Designed by Freelance Creative